Hoe Christy Lefteri vluchtelingen te hulp kwam

Christy Lefteri, auteur van De bijenhouder van Aleppo, stond op het strand van Cyprus en realiseerde zich dat aan de overkant van het water, in Syrië, een verschrikkelijke burgeroorlog aan de gang was. Ze wilde graag helpen en zo kwam het dat ze als vrijwilliger terechtkwam in een vluchtelingopvangcentrum in Athene. Lees haar verhaal over hoe zij verschil kon maken in het leven van getraumatiseerde mannen, vrouwen en kinderen uit Syrië en Afghanistan. ‘Ik ging terug naar Londen en hoopte dat mijn ontzetting over wat ik had gezien en gehoord zou zakken, maar dat gebeurde niet. Niets ervan kon ik vergeten. En dus besloot ik om een roman te schrijven en op die manier het verhaal te vertellen van deze kinderen en deze families.’

De bijenhouder van Aleppo

Als ze alles hebben verloren wat hun lief is, vlucht bijenhouder Nuri samen met zijn vrouw Afra weg uit Aleppo. Op hun reis door een gebroken wereld worden ze niet alleen geconfronteerd met de schokkende realiteit van het vluchtelingenbestaan, maar ook met een onuitsprekelijk verdriet: het verlies van hun zoon Sami.  Het enige wat hen op de been houdt, is de wetenschap dat Nuri’s neef en zakenpartner Mustafa op hen wacht in Groot-Brittannië, waar hij opnieuw is begonnen met het houden van bijen. Want: ‘Waar bijen zijn, zijn bloemen, en waar bloemen zijn, is nieuw leven en hoop.’

In de zomer van 2016, en in 2017 opnieuw, werkte ik als vrijwilliger bij een opvangcentrum voor vluchtelingen in Athene. Elke dag stroomden nieuwe groepen mensen Griekenland binnen, gezinnen, verloren en bang, vooral uit Syrië en Afghanistan.

Klaarstaan voor deze mensen tijdens de meest afschuwelijke omstandigheden van hun leven, is een ervaring geweest die me de ogen heeft geopend.

Ik begon te beseffen dat mensen hun verhaal wilden vertellen, dat ze ondanks de taalbarrière wilden spreken, dat ze wilden dat anderen zagen en hoorden wat zij meemaakten. De kinderen maakten tekeningen. Ze tekenden ballonnen en bomen, en daaronder een tent en een lijk. Ik vond deze tekeningen en de bijbehorende verhalen verontrustend. Maar voor hen was dit de realiteit; dit was wat ze hadden meegemaakt.

Ik ging terug naar Londen en hoopte dat mijn ontzetting over wat ik had gezien en gehoord zou zakken, maar dat gebeurde niet. Niets ervan kon ik vergeten. En dus besloot ik om een roman te schrijven en op die manier het verhaal te vertellen van deze kinderen en deze families.

De vraag die ik mezelf bleef stellen, was: wat betekent het om te zien? En zo kwam Afra tot leven, een vrouw die haar zoontje heeft zien sterven, en die blind werd door de explosie die hem doodde. Toen ontmoette ik een man die vroeger bijenhouder was geweest in Syrië. Het was hem gelukt om naar het Verenigd Koninkrijk te komen en nu was hij bezig bijenstallen te bouwen en leerde hij vluchtelingen alles over bijenhouden. Bijen zijn een symbool van kwetsbaarheid, leven en hoop. Mijn hoofdpersoon, Nuri, was ooit een trotse vader en bijenhouder. Nu probeert hij zich weer te verbinden met zijn gebroken vrouw. Hij zoekt haar in de donkere tunnels van haar verdriet, maar zij wil niet weg uit Aleppo, ze is bevroren in haar rouw. Nuri weet dat ze moeten vluchten om te overleven. Pas wanneer ze zichzelf toestaan om te zien, om de aanwezigheid en liefde van de ander te voelen, kunnen ze beginnen aan hun reis naar overleving en herstel.

De bijenhouder van Aleppo is fictie. Maar Nuri en Afra ontstonden in mijn hart en in mijn hoofd als een gevolg van alles wat ik deed voor de kinderen en de gezinnen die erin waren geslaagd om Griekenland te bereiken. Ik heb een verhaal geschreven om te laten zien hoe we omgaan met de mensen die ons het meest dierbaar zijn nadat we al zo veel hebben verloren.

De bijenhouder van Aleppo gaat over heftig verlies, maar ook over het terugvinden van liefde en licht. Dat is wat ik heb gezien, gehoord en gevoeld in de straten en kampen van Athene.

Christy Lefteri

#debijenhoudervanaleppo
#weetwaarjevoorloopt
#nachtvandevluchteling